จินตนาการ สำคัญกว่า ความรู้

251 09 Apr 2024

ผมเสียดายมาก กว่าจะสืบค้น ปัญหามากมายในตัวเองเจอก็ล่วงเลยอายุมากแล้ว  ปัญหาที่ว่า ทำไมผมมีปัญหาความโง่ของตัวเอง มากมายเหลือเกิน ผมเป็นคนที่ เรียนล้มเหลวมาก มันน่าอึดอัด น่าเบื่อ มันเหมือนเราถูกขัง ไว้กับ บุคลิก ครู ที่ยืนหน้าห้อง เหมือนปีศาจ เหมือนยักษ์ ทั้งน่ากลัว และ มากกว่านั้น คือ น่ารำคาญ

ปากที่จ้อ เรื่องไร้สาระ ความคิดที่ตื้นเขิน ห่วยแตก แต่มีอำนาจบังคับให้เราฟัง ให้เราจำ ให้เราท่อง ให้เราขังตัวเองบนเก้าอี้ นั่นเป็นวัน เป็นเดือนและเป็นปีๆ ครู หรือ อาจารย์ ไม่ได้มีความแตกฉาน ในสิ่งที่สอน ทุกคน ที่หนักหนากว่านั้น คือ ไม่น่าเรียน เรียนด้วยไม่สนุก ไม่เข้าใจ และสับสน

ผมเรียนไม่เก่ง แต่อดทนเก่ง คืออดทนเรียนกับ ครูน่าเบื่อ ได้จนจบวิชา และทนได้กับคนแล้วคนเล่า คนแล้วคนเล่า และสิ่งที่ได้ ไม่ใช่ สติปัญญา หรือ ความรู้ แต่คือความทื่อ มึน ไหลลื่น หน้าด้าน และหลงตน เชื่อว่า มีความรู้ ทั้งๆ ที่ ไม่รู้ หรือ รู้แค่น้อยนิด หลายคนทั้งทื่อ ทั้งหยาบ และหมดสิ้น “จินตนาการ”

มหาคุรุชาวอินเดีย นามว่า กฤษณะ มูรติ เขียนไว้ในหนังสือเล่มหนึ่งชื่อ แด่หนุ่มสาว และ ขบถความคิด งานชิ้นนี้ กลายเป็นมหาคัมภีร์ที่ปลดปล่อย กรอบกรงคุมขังความคิดผม ให้หลุดพ้น ความเขลาได้ ความเขลาที่เกิดจากความกลัว ความกลัวที่ถูกหล่อหลอม บ่มเพาะมาจากโรงเรียน ทำให้กลายเป็นคนทื่อๆ จำนน และกลัว ดิ้นรนเอาแค่ชนะ แค่ได้คะแนน แค่สอบผ่าน ไม่มีเลยสักครั้ง ที่จะถูกให้ ความรักจากความรู้ ให้มีเมตตาธรรมจากความเข้าใจ และ ให้มีความเชื่อมั่นในสิ่งที่เชื่อ ที่จินตนาการไปถึง ผมชอบจินตนาการและมองออกไปนอกหน้าต่าง มองท้องฟ้า ชอบเหม่อลอย  และมักถูกครู ต่อว่า ว่าไม่สนใจเรียน แต่ มหาคุรุ บอกว่า เด็กที่มองนกบินนอกหน้าต่าง ไม่ใช่ เด็กที่โง่ แต่เป็นเด็กสนใจนกบินข้างนอก มากกว่า สิ่งที่ครูสอน ผมเรียนโง่ ในสิ่งที่ครูสอน แต่ผมไม่ได้โง่ในสิ่งที่ผมสนใจ ฉะนั้น เด็กที่ล้มเหลวจากระบบการเรียน ไม่ได้หมายความว่า เขาล้มเหลวในสิ่งที่เขาสนใจ อยากทำ อยากสร้าง ผ่านจินตนาการ ความฝัน ความสุขของเขา

อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ นักฟิสิกส์ ผู้สร้างทฤษฎี สัมพันธภาพ และทฤษฎีควันตัม ได้กล่าวไว้ว่า จินตนาการ สำคัญกว่าความรู้ เพราะความรู้ มีขอบเขต มีทัศนะคติ ในการสร้าง ประกอบเป็นความรู้ แต่ จินตนาการไร้ขอบเขต และ มีชีวิตชีวา ตื่นตัวอยู่เสมอ 

ถ้าเข้าใจตรงนี้ จะเข้าใจว่า นี่คือ สาเหตุสาเหตุว่า ทำไมผมทำไวน์ แปลกประหลาดได้ สารพัด เพราะผมไม่มีความรู้ ในเรื่องไวน์ หมายถึง ไม่มีชุดกรอบ ขอบเขต บังคับเป็นกฎเกณฑ์ หรือ จารีต ของสิ่งที่รู้ อาทิ ไวน์ ( แบบฝรั่งทำ) จะต้องหมักแบบนี้ ทำแบบนั้น รสชาติอย่างโน้น กระบวนการอย่างนี้ ฯลฯ แต่ผมใช้จินตนาการ ว่า มันเครื่องดื่มที่ผ่านการหมัก บ่ม ผ่านการปรุง เติมกลิ่น เติมเวลา ใช้กลิ่นนี้ผสมกับกลิ่นโน้น เพื่อให้เกิดกลิ่นใหม่  หรือเพื่อให้ได้ รสชาติใหม่ มองสิ่งที่ทำให้เป็นความสนุก ความแปลกใหม่ ความคิดสร้างสรรค์

จินตนาการ ทำให้โลกใบนี้ไม่เคยตาย ทำให้ความรู้ ไม่เคยหยุดนิ่ง และนี่คือ ชีวิตที่ควรจะเป็นของมนุษย์บนโลก ฉะนั้น ในแง่หนึ่ง การเอาลูกไปเรียนแต่น้อย คือ การเอาลูกไปทำลาย ความคิด ความฝัน ความสร้างสรรค์ ประสบการณ์ต่อโลกของเขา ผมเคยบอกว่า ใครๆหลายคนว่า ผมโตมา เด็กชนบทแต่ก่อน โตมา ไม่มีของเล่นมากกว่าแบบยุคนี้หรอก แต่เรา มีทราย ทรายริมห้วย ทรายในนา ทรายบนทางเกวียน ที่เรากระโดดเล่นได้ทั้งวัน เรามีน้ำ มีดินเหนียว โคลน ที่พาเรา ปั้น แต่ง จินตนาการสนุกสนานมาก

พ่อแม่โง่ๆ หลายคนคิดว่า เอาลูกตัวเองไปเข้า อนุบาล เข้าโรงเรียนแต่น้อยๆ คือ การเอาไปพัฒนา ซึ่งผมอยากบอกว่า บางที พ่อแม่เองที่เอาลูกไปทำลายจินตนาการ เพราะ ศูนย์เด็ก ต่างๆ มีพี่เลี้ยง ไม่กี่คน บางคนจบแค่ ม.6 หรือ จบ ปริญญา แต่ไม่มีพื้นฐาน ความเข้าใจโลกของจินตนาการเด็กๆ ก็เหมือนเอาเด็กไปทำลายส่วนที่ดีที่สุด ลูกของเรากลายเป็นเด็กเชื่องๆ ขาดจินตนาการ ขาดความคิดสร้างสรรค์ ขาดความฝันสวยงามในการมีชีวิต...