กตัญญู...

175 23 Jul 2024

เรื่องนี้เป็นเรื่องละเอียดอ่อนมาก แต่น้อยคนจะนั่งลงขบคิดจริงจัง ว่า ความกตัญญู ที่เราปลูกฝังเด็กหรือลูกหลานนั้น มันทรงอานุภาพฝังลึกในจิตใจเขาขนาดไหน

 

หลายสิบปีก่อน มีข่าวครึกโครมมากเรื่องหนึ่ง คือเรื่องการตกเขียวเด็กผู้หญิงของทางภาคเหนือ ในยุคที่การค้าประเวณี ยังเป็นทางเลือก หรือ อาชีพที่สร้างรายได้ดีแก่ครอบครัวคนชนบท ต่อมาเกิดกระแสวิจารณ์ต่อต้าน รณรงค์ จริงจังและมีการทำงานฟื้นฟูเชิงคุณค่าและสิทธิเด็ก สิทธิสตรี  กระแสตอนนั้น ศิลปินเพื่อชีวิตอย่าง พงษ์สิทธิ์ คัมภีร์ เอาเรื่องราวมาแต่งมาร้องเป็นเพลงจนดัง

 

ทำให้คนเยอะมากกลับมาทบทวนคำ และ อำนาจของคำๆ หนึ่ง คือ คำว่า กตัญญู ที่กลายเป็น หลุมดำ หรือ กรงขัง หรือ แอก ที่ลูกๆ ต้องแบกต้องทำ เพื่อให้ได้มาซึ่งคำว่า ลูกกตัญญู และสังคมไทย เกือบทุกกลุ่มชาติพันธุ์วัฒนธรรม มักให้ลูกชายสำคัญ หรือสังคมชายเป็นใหญ่ ส่วนลูกสาวรับบทหนัก

 

เมื่อโลกมันเปลี่ยน รูปแบบเศรษฐกิจ การดำเนินชีวิตก็เปลี่ยนตาม แต่สายสัมพันธ์นี้ ก็ยังมีอยู่ และบางครอบครัวก็เหนียวแน่นบวกรวมกับคนไทยเป็นสังคมแข่งขัน เหยียด ข่ม และอวดเบ่ง อวดโอ้ ใส่กัน ก็ยิ่งเพิ่มทวี ภาพความกตัญญูแบบเกินขอบเขต 

 

ปัจจุบันระบบการศึกษา มีพลังและเป็นความหวัง เป็นช่องทางสร้างโอกาสให้คนได้ ทำให้คนปัจจุบันดิ้นรนที่จะเรียนต่อ ไปจนถึงอุดมศึกษาหรือปริญญา โดยเฉพาะผู้หญิง ซึ่งมีความมุ่งมั่นสูงมาก ต้องเรียน ต้องดิ้นรน และจบมีงานทำให้ได้ หลายครอบครัวจึงยอมติดหนี้ ทำงานหนัก หาเงินส่งลูกเรียน หรือ เด็กเองก็หางานหาเงิน บางคนเดินตามหนทางที่ดี ไม่น้อยก็เลือกทางอื่น ที่ดาษดื่นบนโลกออนไลน์ หรือ รับงานไซต์ไลน์ 

 

กว่าจะเรียนจบ มีงานทำ แน่นอน แทบทุกคนที่เป็นลูกคนจน คนชนบท เมื่อมีงานทำ ก็ต้องหันกลับมาแบก หรือแบ่งเบาภาระที่บ้าน ใช้หนี้สิน ช่วยค่าหว่านไถใส่ปุ๋ย ทำนาทำไร่ ไปจนถึงค่ากินค่าอยู่ หยูกยา สารพัด เทศกาลต้องมา งานผ้าป่าต้องไป งานบวช งานแต่ง งานตายห้ามขาด สิ่งที่พบเห็น ชีวิตคนรุ่นใหม่ไม่น้อย ไปไม่พ้นความยากจน ซึ่งก็แค่เปลี่ยนแปลงรูปแบบ เท่านั้น เพราะภาวะที่เกิดขึ้น ณ ปัจจุบันนี้คือ แม้ว่าจะเรียนจบมีงานทำแล้ว แต่ก็ยังเผชิญกับชีวิตที่รายได้กับรายจ่ายไม่พอต่อการสร้างคุณภาพชีวิตพื้นฐาน ที่ซึ่งต้นทุนชีวิตคุณภาพระดับพื้นฐาน ในปัจจุบัน ค่อนข้างสูงมาก ทั้งมีหนี้ที่กู้เรียน หนี้รถสักยนต์ที่จำเป็นต้องมี เพื่อขับไปทำงาน เพราะปัจจุบัน หลายพื้นที่ ไม่มีรถโดยสารสิ่งแล้ว หนี้บ้านสักหลัง ค่ากินค่าอยู่ค่าประกัน ค่าหยูกยา  หมากพลู ดูแลคนแก่ ฯลฯ  ชีวิตจริงๆ ของคน ที่ต้องทำหน้าที่ลูกกตัญญูจึงหนักมาก หลายคนใฝ่ฝันให้ลูกหลานรับราชการเพราะ อาขีพราชการคือหน้าตาของครอบครัว ตระกูล แต่ ราชการ วุฒิปริญญาตรี เงินเดือนสตาร์ทที่ 15,000 บาท จ่ายแค่หนี้ก็หมดแล้ว แล้วจะมีชีวิตคุณภาพพื้นฐานอย่างไร

 

หลายคนต้องเอาเวลานอกงานไปลำไพ่ พิเศษ บ้างขายประกัน ขายออนไลน์ หรืองานอื่นๆ แต่ในสถานการณ์ที่ เศรษฐกิจอยู่ในภาวะง่อนแง่น ซวนเซ ทำให้การหารายได้เพิ่มลำบากมากขึ้น กรณีที่ผมเจอ มีหลากหลายรูปแบบ บ้างก็เผลอไผลในทางผิด คอรัปชั่น ยักยอก ไปพัวพันกับเงินนอกระบบ ค้าของผิดกฎหมาย หรือแม้แต่ ทำพาร์ตไทม์งานไซต์ไลน์

 

ไม่น้อยที่ กังวลเครียด และ เสียสติ อย่างเจ็บปวดเพราะล้มเหลว ในการทำหน้าที่แบกรับภาระครอบครัว ผมเฝ้ามองชีวิต คนรุ่นใหม่หลายคนที่เปิดหน้าตักสร้างคุณภาพชีวิตแบบมาตรฐานสูง พ่อแม่ก็อยากดูแล หนี้สินก็อยากจ่าย ชีวิตตัวเองก็อยากได้ ความสุขสะดวกสบาย ต้องมีทั้งหมด สุดท้ายคือ ไปไม่ได้ เธอทำหน้าที่ลูกกตัญญู ไม่ได้

 

วันก่อนผมเจอน้องผู้หญิงคนหนึ่งเธอนั่งร้องไห้ เพราะหาเงินจัดการดูแลครอบครัวไม่ทัน อันนั้นก็ไม่มีจ่าย อันนี้ก็หาไม่ทัน ทุกอย่างสำคัญหมด  และหาเงินมาจ่ายภาระที่จำเป็นไม่ทัน เธอร้องไห้ ในขณะที่ผมแหงนมองท้องฟ้า แล้วปล่อยน้ำตาออกมาแทน...