รู้ร้อน รู้หนาว

1741 09 Apr 2024

( ขอบคุณภาพ จาก : https://www.ofm.co.th )

ข้อดีของการเรียนวิชาปรัชญา หรือ การได้หัดอ่านปรัชญา คือ สอนให้เรากระจ่างแจ้ง ในสิ่งคิดที่คุ้นเคยที่รู้สึก ในเชิงความหมาย หรือ คุณค่า อาทิ อะไรคือ ความดี อะไรคือ ความงาม อะไรคือสัจธรรม อะไรคืออิสรภาพ ฯลฯ การถกเถียงกัน กาสนทนากัน เพื่อค้นหาความหมายที่แท้ การตั้งคำถาม ถามๆ รื้อไปให้สุด บางทีเราจะพบว่า เรานั้นได้แต่ท่องจำ คำนั้น เหมือนพระท่องบาลี แต่คำนั้นคำนี้ ที่เอามาใช้ในชีวิต ตัวเราเอง กลับไม่เคยได้ขบคิด จริงๆจังๆ ว่ามันหมายถึงอะไร  ใช่ หรือ ไม่ใช่ ?

เมื่อวานก่อน ผมเทศนาธรรมกับแม่ ( เทศนาอีกแล้ว เป็นแม่เราต้องอดทน 55555 ) แก่บ่นเรื่อง คนโน้นมาไม่ล้างจาน คนนี้มาเอาแต่ดื่ม เป็นหญิงไม่ดี ผมเลยถามว่า คนนี้เพื่อนผมคบกันมา 30ปี ไม่ดี คบกันไม่ได้ และเลยสาธยาย ร่ายยาวไปว่า คนดี ไม่ดี ตัดสินกันด้วยอะไร ตรงไหน ตรงล้างจานหรือ ตรงความมีน้ำจิตน้ำใจ ซื้อสัตย์ และถามแม่ว่า เราเจ้าบ้าน มีหน้าที่อย่างไร ? และเลย เล่าให้เขาฟังว่า บ้านวัฒนธรรม การให้แขกล้างจาน ถือเป็นสิ่งไม่ให้เกียรติ เป็นเจ้าบ้านที่แย่ และ บางวัฒนธรรม ถ้าแขกสำคัญกับเรา คนที่ทำอาหาร คือ พ่อบ้าน ( ปกติแม่บ้านทำ) แต่ถ้า แขกนั้นสำคัญ คือเพื่อนรัก หรือ ไอ้เกลอ พ่อบ้านจะต้องลงมือเอง ตักเสริ์ฟ ต้อนรับ ล้างเก็เอง มันมีความหมาย ว่า เขาสำคัญและเราให้เกียรติเต็มที่ แล้ว ความดี กับ คนดี คืออะไร ?

เด็กหนุ่มสาวสมัยนี้หลายคน ฉลาด ที่มารจากการอ่าน การรับข้อมูล จากครอบครัว ที่อาจจะมีพ่อแม่มีการศึกษา ก็คอยอบรม เติมความรู้ต่างๆให้ลูก ทำให้เขามีแนวคิด มีระบบคิด หรือ ตรรกกะ ดีเยี่ยม แต่ไม่ได้หมายถึง ความถ่องแท้ กระจ่างแจ้ง บางคน พูดคำว่า อิสรภาพของชีวิต อย่างกลวงๆ และ ใช้ชีวิตแบบไม่รับผิดชอบอะไร เพราะมองว่า ไม่มีอิสรภาพ ซึ่งน่าขบขัน อิสรภาพเป็นเรื่องของเจตจำนง ภายในจิต ที่กำหนดเองได้ และอิสรภาพผูกมัดกับหน้าที่ต่อสังคมจึงจะมีคุณค่า มีความหมาย

เมื่อคืนผมบ่นเรื่อง ร้อน มีคนแนะนำว่า ให้ผมติดแอร์ ในบ้าน ผมแอบขำๆ และคิดไปถึงว่า การหนีร้อนไปสร้างเย็นแบบเปิดแอร์ คือ คนที่หนีความจริงของโลก และ ในแง่หนึ่งก็คือการร่วมกันทำลายโลก การทำให้โลกเย็น มากกว่าคือหนทางที่ถูก แต่การเปิดแอร์ คือการปกปิดความจริง เพราะโลกไม่ได้เย็นลง แต่กลับร้อนขึ้นจากการใช้พลังงาน มากมายเพื่อให้ชีวิตตัวเอง แต่ชีวิตอื่นๆ ร้อนขึ้นๆ

คำสุภาษิตไทย จึงมีคำว่า รู้ร้อนรู้หนาว หมายถึง รู้เหตุการณ์ รอบตัว และตื่นตัว หรือ มีสำนึกต่อเหตุการณ์นั้น อย่างห่วงกังวลและพยายามช่วยกันแก้ไข เมื่อคนไม่รู้ร้อน ไม่รู้หนาว จึงไม่ได้ทุกข์กังวล ไม่รู้สึกว่า นั่นคือเรื่องของตัว คนแก่คนโบราณจึงมีคำสอนสั่งไว้ เพื่อให้คนเรานั้น ใส่ใจปัญหาบ้านเมือง สังคม ชุมชน และ ตัวเอง

การเอาตัวเองสบาย เอาตัวเองรอด โดยการ ทำร้ายคนอื่น หรือ สิ่งแวดล้อม ไม่ร่วมรับภาระ ไม่ลงมือเยียวยา จึงเป็นคน ที่ไม่มีคุณภาพ เราจึงยกย่องคนที่มีจิตสาธารณะ มีสำนึกถึงความทุกข์ร้อนคนอื่น และเสียสละตัวเอง เพื่อความสุขส่วนรวม

คนปัจจุบัน หาเงินมามากมายเพื่อจ่ายไปกับ ความสบายส่วนตัว จนกลายเป็นเรื่องปกติ ผมเริ่มตระหนักและถามตัวเองมาก เมื่อนานมาแล้ว ขณะนั่งอ่านหนังสือในซุ้ม คนรวยไร้สำนึกบางคนหนีร้อนด้วยกัน ติดเครื่องยนต์เปิดแอร์และนั่งในรถ ในขณะที่เรา นั่งข้างนอก ทั้งร้อน จากอากาศ ยังต้องร้อนจากเครื่องยนต์ ที่จอดใกล้ๆ เหม็นควัน และหนวกหู นานนับชั่วโมง จนเกิดโทสะ ต่อความเห็นแก่ตัวของเพื่อนมนุษย์ เดินไปเคาะกระจก รอบแรก ทำเมินเฉย “เรื่องของกู!!” รอบต่อมาผมทุบกระจกรถ และพร้อมไขว้เลย ถ้ามึงยังสุข บนความเดือดร้อนคนอื่น

ภาพแบบนี้ ณ วันนี้กลายเป็นเรื่องปกติ และคนจนอย่างเราที่นั่งดมควันรถ อยู่ริมถนน หรือ นอนร้อนในบ้าน ขณะที่คนบางพวก เปิดแอร์เย็นฉ่ำ “ไม่รู้ร้อน รู้หนาว” ผมทนมีชีวิตท่ามกลางคนแบบนั้นไม่ได้ มันทำให้เรามองโลก หมดสิ้นความสวยงาม ผมจึงหันหลังหนีอออกจากเมือง เมืองที่คนร่ำรวย มีสิทธิ์เสพสุข ออกจากเข้ารถ ลงจากรถเข้าห้าง หรือ ตึก ที่เย็นฉ่ำ ทั้งอาคาร คนที่ไม่รู้ร้อน รู้หนาว กับโลก ยุคแรกๆ ที่ผมกลับมาปลูกต้นไม้ ผมพยายาม สื่อสาร ให้เขาช่วยอุดหนุน กล้าไม้ หรือ สมทบทุน สนับสนุนกิจกรรมการปลูกฝังคน ชุมชน หรือ  เด็กๆ ที่ผมกำลัง ทำกิจกรรม ปลูกฝัง สร้างสำนึกพวกเขาให้รักษ์โลก คนพวกนี้ ไม่แม้แต่ จะสละ หรือ แชร์ สิ่งที่ผมทำ

ผมกลับมาบ้าน มาปลูกต้นไม้ มาทำในสิ่งที่คนส่วนใหญ่กำลังทำลายโลก ด้วยการใช้ชีวิตที่ล้างผลาญทรัพยากร ทำลายธรรมชาติ ด้วยการฟุ่มเฟือยพลังงาน ผมหลีกหนีออกห่างจากผู้คน ใช้ชีวิตบั้นปลาย มาปลูกต้นไม้ เอาความเย็นจากร่มเงา ในหมู่บ้านนี้ อาจจะเป็นบ้านผมหลังเดียวที่มีต้นไม้มากที่สุด นี่คือ ความเย็นที่รักษาโลกไว้ และมีชีวิตอย่าง รู้ร้อน รู้หนาว ตราบทุกวัน....