ความเป็นกลางทางการเมือง...

1919 01 Sep 2023

นานมากที่ผมไม่เคยได้ยินคำนี้ กับหูหรือกับตาตัวเอง ย้อนไปสัก 20 กว่าปีก่อน เรามีคำนี้ใช้กันคุ้นปากมาก จนวันหนึ่งเราก็เริ่มถกเถียงกันว่า คำว่า ความเป็นกลางหมายถึงอะไร และ แบบไหน อย่างไร ที่เรียกว่า ความเป็นกลาง ในสถานการณ์ที่เรา คนทำงาน NGOs ลงไปทำงานกับชาวบ้าน และไม่ต้องการ มีส่วนร่วมในความขัดแย้งของชาวบ้านภายในชุมชน โดยเฉพาะ กรณีเรื่องการเมือง อาทิ การเลือกตั้งในท้องถิ่น ในชุมชน ที่เราซึ่งต้องทำงานกับทุกคน เราเน้นย้ำ และ สั่งสอนกันสืบมาว่า จะต้องระวัง ไม่เอนเอียง ไม่สนับสนุน ฝ่ายใด ฝ่ายหนึ่ง ซึ่งในระยะยาวสุดท้าย บทบาทแบบนี้ก็ไม่ได้ สร้างสรรค์อะไร ไม่ทางใดก็ทางหนึ่งเรามักถูกลากไปเอี่ยว กับฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง

ความเป็นกลาง มันถูกเริ่มใช้กับคนทำงานสื่อ กับคนทำงานราชการ มาก่อน จากนั้นก็ลามมาถึงคนทำงานพัฒนา งานสังคม งานเคลื่อนไหว และสุดท้าย วิธีการ เพื่อความเป็นกลางคือ อยู่เฉยๆ อยู่ห่างๆ จากปัญหา หรือ ข้อขัดแย้ง คามขัดแย้ง ในสังคม เราจึงมี NGOs แก่ๆ เยอะมาก สำรวมตัว วางเฉยและ พูดจาแบบ คลุมเครือ ไม่ฟันธง ไม่ชัดเจน นานๆเข้าก็ ไม่นำพาว่า ความถูกต้องเป็นธรรม ในสังคม ในเหตุการณ์ ต่างๆ คืออะไร

เราถกเถียงนานนับ 10 ปี กว่าจะกระจ่างว่า หลายเหตุการณ์ มันมีแค่ ผู้กระทำ และ ผู้ถูกกระทำ กับ ความถูกต้อง และ ความไม่ถูกต้อง และสังคมที่เป็นประชาธิปไตย เขาต้องไม่ ขลาด กลัว ที่จะบอกออกไปว่า เขาคิดอะไร เขายืนตรงไหน ฝ่ายไหน นั่นคือ สังคมที่เป็นประชาธิปไตย แต่สังคมที่หล้าหลัง คือ พอรับไม่ได้ หรือคิดต่าง คือ อุ้มฆ่า จับขัง ยัดข้อหา หรือ กระทำการตอบโต้ ไม่ซื้อสินค้า ไม่บริโภค ฯลฯ

การยืนบนความเป็นกลาง บางครั้งก็คือ การยืนฝั่งผู้กระทำ หรือ ยืนแบบปล่อยให้ผู้กระทำ ทำตามอำเภอใจ ปล่อยให้ผู้ถูกกระทำ ได้รับความไม่เป็นธรรม กรณี คนเสื้อแดง ที่ถูกลอบสังหารก็ดี กรณี การยึดอำนาจ รัฐประหารก็ดี กรณีการถูกปล้นคะแนนเสียงไปหน้าด้านๆ จากพรรคก้าวไกล ก็ดี จนวันนี้ ได้จัดตั้งรัฐบาล จากพรรคที่แพ้คะแนนเสียง เรายืนบนความเป็นกลาง นั้น มีความหมายว่า อย่างไร ?

ผมไม่เคยประกาศ หรือ บอกใคร ว่าผม ยืนบนความเป็นกลาง แต่พูดชัด เขียนชัดมาตลอด ว่า ผมยืนฝั่งไหน ยืนฝั่งประชาธิปไตย ยืนบนหลักการที่ถูกต้อง ที่ชอบธรรม ไม่เกี่ยวกับพรรคใด วันหน้าถ้า ก้าวไกล กระทำผิดต่อหลักการ ผมก็ด่า ก้าวไกล ผมไม่ได้จดจำหรอกว่า ก้าวไกล ซื้อไวน์ผมกินหรือเปล่า ? หรือ ผมจะขายได้ไหม ถ้าการค้าขายมัวแต่มาพะวง เรื่องกระจิ๋วลิ่ว จิ้บจ้อยแค่นี้ ประเทศนี้ พังพินาศ เพราะประชาชนแยกแยะไม่ออกเลย ว่า อะไรคือ ความต้องถูก หรือ ไม่ถูกต้อง

หลังการรัฐประหาร ตั้งแต่รอบ 2549 หลายคนรวมถึงผม ผันตัวเองอยู่ห่างการเมือง แบบไม่รับสื่อ ไม่สนทนาถึง ห่างและพ้น แม้ว่าจะได้ยินการปะทะ การต่อสู้กันของ เสื้อเหลือง เสื้อแดง เราก็เฉย และอธิบายไปทั่วว่า มันเป็นเรื่องของผลประโยชน์ ของคน 2 กลุ่ม จนคนเสื้อแดงโดนยิงตายและไม่มีกระบวนการสืบหาข้อเท็จจริง หาฆาตรกร ทั้งๆ ที่ บนเวที กปปส.เอง หลายคนขึ้นเวที ป่าวตะโกน “ปังๆๆๆ!!  ซะใจ โว้ยยย...!!”  มีเกมส์การเมือง จำพวกไม่ยอมรับ คะแนนเลือกตั้ง กรณีนี้ พรรคประชาธิปัตย์ ตัวดีที่สุด รวมไปถึงไม่ลงสมัคร หรือ จัดตั้งรัฐบาล เสียงข้างน้อย ดึงทหารมาเล่นการเมือง มาปิดปากเสียงประชาชน จนมาถึงหลังรัฐประหาร 2557 ซ้ำๆซากๆ วนเวียน คนหน้าเดิมๆ

NGOs แก่ๆ ที่ใกล้ตาย นั้นนะตัวดี วันนี้ ยังเห็นเขียน พูด พ่น โพนทะนาจำพวก คนดี คนชั่ว หรือ อะไรก็แล้วแต่ แต่ไม่พูดเรื่อง กฎหมายที่ไม่เป็นธรรม ไม่พูดเรื่อง ส.ว. องค์กรอิสระ อย่าง กกต. และศาลรัฐธรรมนูญ ไม่พูดเรื่อง 112 ที่จับเด็ก เยาวชน ขังคุก ไม่พูดเรื่อง เหตุและการยุบพรรค คนหนุ่มสาว อย่างไม่เป็นธรรม ฯลฯ แบบนี้ เรียกเป็นกลาง หรือ ยืนเอนข้าง ?

ผมเฝ้ามอง ปรากฏการณ์ ชั่วช้านี้มาร่วม 10 ปี ก่อนจะลงมือ เขียน หรือ พูด และเตรียมใจไปแล้ว เกี่ยวกับ การถุกตัดความสัมพันธ์ ถามว่า ผมมีเพื่อนพี่น้องเหลือ กี่คน ยิ่งสาย รามคำแหง สถาบันที่ผมถูกสอนเรื่อง ประชาธิปไตย หลักการ จุดยืน เพื่อพี่น้องประชาชน เยอะมาก ตอแหล ไม่มีใคร ปากกล้าประกาศตัว หรือ บอกโลกว่า ตัวเองยืนฝั่งไหน แต่กล้าที่ตัดความสัมพันธ์ กับพี่ กับน้อง แบบสะบั้น “กูไม่กินไวน์มึง!!!”   คำพวกนี้ผมได้ยินมาพอแล้ว

การที่ผมไม่เหลือเพื่อน พี่ น้อง คนคบหา หรือ ไม่มีใครกินไวน์ผม เพราะอยากให้ผมเป็นกลาง  ผมไม่ได้รู้สึกเสียใจอะไร ผมนอนตายตาหลับ อายุปูนนี้แล้ว อยู่ได้ไม่นาน  แต่การที่ผม เพิกเฉย ละเลย การพยายามปกป้อง สิทธิเสรีภาพ และหลักการสำคัญ ที่เชื่อว่าถูกต้อง ในระบอบประชาธิปไตยมากกว่า ที่ผมยอมรับตัวเองไม่ได้ นอนตายตาไม่หลับ...

ฉะนั้น วันนี้ ผมประกาศชัดเจน มาตลอด ว่าผมเลือกอะไร ถ้าคิดว่า ยอมรับไม่ได้ ก็ต่างคนต่างอยู่ แบ่งเขตแดนชีวิตกัน ไม่มีใครเดือดร้อนเพราะใคร แต่ขอร้องอย่ามา สั่งสอนผมเรื่องความเป็นกลาง เพราะคุณไม่รู้หรอกว่า ผมรู้จักคำนี้ดีแค่ไหน ?