ลูกสวน, ความหวัง, และการพัฒนานโยบายเกษตรในมิติการเมือง

503 16 Apr 2023

 

...

เมื่อวานลูกตัดสินใจ ประกาศเปิดรับลูกสวนเพิ่ม สักรายสองราย ปรากฏว่า แค่ 30 นาที ผมต้องรีบประกาศ “ปิด” รับสมัคร แค่เท่านี้ก็รู้แล้ว ความอัดอั้น ความสิ้นไร้ทางออกทางเดินของภาคเกษตร มีหนักหนาแค่ไหน ในขณะที่รัฐ เงินทุนรัฐ และ นโยบาการเมือง ตลอด 10 กว่าปีที่ผมติดตาม หรือ อาจจะมากกว่านั้น ไม่มีความตั้งใจ ที่จะลงมือ หรือ ยื่นมือเข้ามา สนับสนุน

เงินรัฐ จำมหาศาลถลุงไปกับ นโยบายลมๆแล้งๆ ที่หาความคุ้มทุน หรือ ไม่ได้ช่วยสร้างบทบาททางเศรษฐกิจในระดับครัวเรือน ภาคการผลิตรายย่อยใดๆ เลย จำพวก วิสาหกิจชุมชน ต่างๆ ที่อัดเงิน เหมือนถมงบ ไปในทะเล คือ สูญเปล่า สูญเปล่า และ สูญเปล่า เพราะเมื่อหมดเงินงบ ก็หมดแรง ฉะนั้น ในจำนวน 100 กลุ่ม / วิสาหกิจ ที่รัฐถมเงินลงไป มาตลอด 10 หรือ 20 ปี ยืนยง มั่นคง เดินได้ อาจจะมีไม่ถึง 10% นี่ไม่รับรวมเอาเงินไป ถมกับโครงการเศรษฐกิจพอเพียง ไปยัน โคก หนอง นา โมเดล

“ล้มเหลว” เพราะในข้อเท็จจริง ประชาชนมีค่าครองชีพ มีรายจ่าย มีชีวิตที่พัวพันไปกับการบริโภคตามกระแสโลก ผมเผชิญกับความไม่แยแส ของกลไกรัฐ ในหลายมิติ ทั้งในระดับท้องถิ่นส่วนกลาง ทุกครั้งที่ถามถึงการสนับสนุนหรือ ช่วยเหลือ คำตอบ คือ ไม่มีงบ แต่ มีโครงการประหลาดๆ ทั้งปี เมื่อถามซักไซ้ ก็ตอบว่า มาจากส่วนกลางสั่งมาหรือกำหนดวัตถุปงบระสงค์ประมาณ แต่ลึกๆ การเสนอของบประมาณ ก็มาจากการทำแผนของท้องถิ่นหรือส่วนภูมิภาค เข้าจังหวัดและส่งถึงกรม

ผมคิดเรื่องลูกสวนมา 6-7 ปีแล้วตั้งแต่เริ่มทำ แบรนด์ “สวนซีโมน” และ ไวน์ เดอ ซีโมน แต่ไม่ได้ขยับเนื่องจากว่า เราเองยังมืดมนในตลาด ยังเตาะแตะ ยังไม่มีกำลังพอให้ความหวัง พ่อแม่พี่น้อง มิตรสหาย เกษตรกร อีกทั้ง ชีวิตคนชนบท ชาวบ้าน ถูกหลอก ถูกต้มตุ๋น ให้เลี้ยง (แพะ) ให้ปลูก นานา ต่างๆ เกษตรกรไทย ถูกทำให้จน สิ้นเนื้อ ประดาตัว มาตลอดชีวิต เป็น “เหยื่อ” จากแรงขับ คือ ความยากจน ความสิ้นหวัง และความอยากร่ำอยากรวย จึงวิ่งไล่ตามกระแส เพราะเราทุกคนอยากอยู่รอด อยากกินอิ่ม นอนอุ่น มีรายได้พอประทัง มีความมั่นคง เล็กๆน้อยๆ พอได้ยืดอก ยืดศักดิ์ศรี มีความเป็นคน ไม่ใช่ ไปนั่งตากแดด หน้าดำ ตามหน้าธนาคาร เพื่อยืนยันตัวตน ทั้งปีและทุกปี จากนโยบายการเมืองที่ ไร้ศักยภาพในการนำพาประเทศไปสู่ความหลุดพ้นจากหลุมลึกของความยากจน

ลูกสวน แท้จริง ก็เหมือน contact farming ทั่วๆ ไป คือ มีการรับประกันซื้อจากฝ่ายหนึ่ง  ในราคา ในปริมาณ ที่ตกลงกัน และเกษตรกรก็สัญญาว่า จะดูแล ผลผลิตให้ได้ตามมาตรฐาน ขนาด รสชาติ และ/หรือ ปลอดสารเคมี ต่างๆ ตามที่คุยกัน

ระบบลูกสวนจะไม่มี บนแผ่นดิน ภาคเกษตร ถ้าตลาดเปิดกว้างและรัฐ สนับสนุนผู้ประกอบการ โดยเฉพาะรายเล็ก ( SMEs) แต่สิ่งที่พบเห็น คือ นอกจากไม่มีตลาดแล้ว รัฐ หรือ แม้แต่กลุ่มทุน ภาคธุรกิจ รวมถึง คนไทย สังคมไทย ก็ไม่ได้ มีแนวคิด สนับสนุน จริงจัง พูดง่ายๆ คือ ทำแล้ว ก็ไม่ซื้อ ไม่กิน ไม่สนับสนุน ผมอยู่ที่นี่ และทำผลิตภัณฑ์มาร่วม 10 ปี คอยเฝ้ามองตลอดว่า ท้องถิ่น อบต. ไหนบ้างจะเข้ามา จับมือ ให้ความช่วยเหลือ ในช่องทางต่างๆ หรือ แม้แต่ อุดหนุน (ซื้อ) หรือ นำมาเป็นของฝาก ของขวัญ หรือ ใช้รับแขกบ้านแขกเมืองบนโต๊ะอาหาร เพื่อเผยแพร่ สร้างชื่อเสียงให้ผลิตภัณฑ์ในพื้นที่ถูกรับรู้ ในวงกว้าง ตอบได้เลยว่า ว่า "น้อยมาก"

 บอกได้แค่ว่า น้อยมาก จริงๆ ทุกหน่วยงานมีงานเลี้ยง งานดื่ม และ ทุกคนอยากให้เศรษฐกิจดี เศรษฐกิจดีที่หมายถึง อานิสงส์ไปทั่วทุกระดับ การผลิต แรงงาน ชุมชน ระดับรากหญ้า รายย่อย ไม่ใช่ “เตะหมูเข้ามาปากหมา” แบบธงฟ้าประชารัฐ หรือ บัตรสวัสดิการคนจน ที่รูดได้แต่สินค้า ทุนใหญ่

ที่หนักหนาสาหัส นโยบายระดับ จังหวัด อย่างกรณี จังหวัดสุรินทร์ มีแต่งานผ้าไหมทั้งปีทั้งชาติ งบประมาณมหาศาล ละลาย หรือ มีนโยบายเชิงอคติ แม้แต่งานช้างสุรินทร์ หรือ  งานอีเวนต์ ใหญ่ๆ ต่างๆ งานเกษตรแฟร์ ฯลฯ ยังไม่อนุญาต ให้ไปจำหน่าย นี่คือ  ความดัดจริตทางนโยบายที่มีให้เห็นทุกวัน และ ยังเป็น ปัญหาใหญ่หลวงในระดับจังหวัด และข้าราชการบางสายพันธุ์

แค่ 30 นาที ที่ผมประกาศออกไปและมีคนสนใจแบบล้นหลาม จนต้องรีบบอกปัด  สะท้อนความ สิ้นหวังและทำให้เห็นว่า ทุกคนแสวงหาความหวังของคนเกษตรกร ผมได้แต่หลับตานึกว่า นักการเมือง ข้าราชการ ที่มีอำนาจ มีบทบาท ไปตายห่า ที่ไหนหมด คุณต้องมองเห็น ต้องมานั่งคุย อย่างเร่งรีบ เพื่อพลิกฟื้น นโยบาย ทั้งระยะสั้น ระยะยาว รวมถึงงบประมาณ แบบ สร้างโอกาสจริงๆ ไม่ใช่ไปถลุง ทิ้ง ในกลุ่มพวก คน หรือเครือข่ายของตัวเอง ที่แวดล้อมแทะเล็ม เงินงบประมาณ อยู่ชั่วนาตาปี   ลงมาให้ถึงมือ พี่น้องเกษตรกร ที่สำคัญ ให้ถึงมือ ผู้ประกอบการ รายย่อย

ผมจะไปทำอะไรได้ ให้ความหวังใครก็ไม่ได้ ถูกล็อคดาวน์ แต่ไม่ล็อคดอก เดินขึ้นลง ธนาคาร SMEs อยู่ 2 ปี วาดหวังเงินจากโครงการ SMEs ดอก ร้อยละ 1 พยายามอยู่สองปี ได้มาแค่มือเปล่า วันนี้ผมถูก บูโร จาก ธกส. แต่ก็พยายามจะมีความหวัง วิ่งไปหาตลาด ไปอ้อนวอน มิตรสหาย ลูกค้าให้ช่วยกัน เปิดช่องทาง หรือ เผยแพร่ รีวิว ทำให้ชีวิตคนไทย ที่ยึดอาชีพรับจ้าง ยึดอาชีพเพาะปลูก มีความหวังบ้าง และ พยายามตะโกนขึ้นบนฟ้า ให้ รัฐบาล ให้นักการเมือง ได้ยิน หรือ ตะโกนให้มารับฟังปัญหาทางออก ของผู้ประกอบการ อย่างเรา แต่ก็เงียบ เงียบมันทุกพรรคแหละ.... !!

เราต้องการความหวัง ต้องการทิศทาง ในกำมือ รัฐนาวา ที่แล่นฝ่ามหาสมุทร ทุนนิยมเสรี วันนี้ คนอย่างผมจึงมองหา รอฟัง นักการเมืองที่พูดถึง การพัฒนาการเมืองเชิงนโยบายเรื่องปากท้องภาคเกษตร อยากเห็นสติปัญญา ตรงนี้ จริงๆ...

 ( ใครที่อ่านจบ และถ้าเห็นด้วย กรุณา แชร์ออกไป ด้วยครับ เสียงประชาชนต้องดังให้ถึงหู คนในระดับนโยบาย )

""""

จาก  เกษตรกร ขบถ แห่ง ไร่ทวนลม