ชีวิต NGOs

1337 03 Feb 2022

พี่น้ำแย็น  เป็นชื่อที่ไพเราะมาก และจดจำง่าย ครั้งเดียวก็จำได้เลย ผมเจอพี่เขาเมื่อตอนลงไปทำอาสากู้ภัยพิบัติ ที่บ้านกิ่วเคียน พี่น้ำเย็น เป็นคนตรวจโครงการ หรือ ประเมินโครงการ อะไรนี่แหละ พี่น้ำเย็นเป็นใจดีมาก ดูสนุกสนานกับกิจกรรมเด็กๆ และช่างซักช่างถาม สนใจ ใส่ใจไปหมด ทำให้ผม ปกติจะคุยอะไรเป็นสาระกับคนแปลกหน้าน้อยมาก แต่กับพี่น้ำเย็น ผม กลับคุยเยอะ
 

หลังจากผ่านพ้นงานนั้น ผมก็พี่น้ำเย็น ยังคุยกันบ้าง นานๆครั้ง ตามจังหวะโอกาส

จนเมื่อปีก่อน ผมก็ทราบข่าวคราว ว่า พี่น้ำเย็นประสบอุบัติเหตุระหว่างเดินทางลงพื้นที่ ถึงสองครั้ง ระยะห่างกันไม่นาน โดยเฉพาะรอบหลังทราบข่าวมาว่า หนักหนาสาหัส

ผมหันหน้าออกจากงาน NGOs หลายสาเหตุ หนึ่งในนั้น คือ ชีวิตเราคนทำงาน ลงพื้นที่ตลอด เดินทางตลอด สำหรับผมไม่ใช่แค่อุบัติเหตุ ทั้ง เหตุการณ์กรือเซะ เหตุสึนามิ ผมก็อยู่ในเหตุการณ์ แถม กรณี โรงโม่หิน ที่บ้านห้วยชมพู เนินมะปราง กับ ที่เขาหลัก ห้วยยอด ตรัง ผมก็เกือบโดนยิง กรณีบ่อเกลือ ที่สารคาม ล้วนแต่สุ่มเสี่ยงอันตราย กลับมาถึงบ้าน นั่งถามตัวเองว่า ถ้าเราตาย ใครวะจะสู้คดี เรียกหาผู้กระทำผิดหรือ ความเป็นธรรมให้เรา ถ้าเราไม่ตาย เราพิการ ใครจะจ่ายหรือ ใครดูแลพ่อแม่ ?

วิบากกรรม แท้จริง ของประเทศเส็งเคร็งนี้ มีคนพุทธใจบุญมากมายมหาศาล  ออกรายการ ตีหน้าเศร้าสักตอน อาจจะมียอดเงินบริจาคนับร้อยล้านในคืน แต่ วิบากกรรมคนทำงานเพื่อส่วนรวม  เพื่อคนจน เพื่อทรัพยากรธรรมชาติ คุณอาจจะตายเปล่า ตายฟรี ไม่มีค่าอะไรเลย

อาชีพเอ็นจีโอ ( NGOs) เป็นอาชีพเดียวที่อาภัพมาก ทั้งๆ ที่วิธีการทำงาน กับชุมชน กับเด็ก กับทรัพยากรธรรมชาติ กับปัญหาต่างๆ คนแบบเราทำงานแบบเข้าถึงปัญหามาก สร้างการมีส่วนร่วม งานเราช่วยให้งานราชการง่ายขึ้น  และ เน้นกระบวนการจากเจ้าของปัญหา เป็นผู้หาทางออก  แต่เรากลายเป็นหอกข้างแคร่ ของรัฐ ถูกกล่าวหาว่าต่อต้าน หัวแข็ง และ ขบถ เป็นอาชีพที่ทำเพื่อส่วนรวม แต่กลับถูกทอดทิ้ง

สังคมไทยหรอ สังคมพุทธ หรอ ชอบมากบริจาค มอบเงินให้พระ โอนเงินให้ใครก็ออกรายการ พิธีกรดัง แต่เวลาคนทำงาน NGOs พูดว่า แบบนั้น มันแก้ปัญหาความยากจน เชิงโครงสร้าง ไม่ได้ คนจนส่วนมาก ถูกกดให้จน และถูกทำให้จน เอาง่ายๆ เงินบริจาคให้พระ เฉพาะเกจิสัก 100 รูป มากกว่า หมื่นล้าน แต่เงินงบประมาณ คนทำงาน NGOs ทั้งประเทศนี้ รวมกัน อย่างมากก็พันล้านนิดๆ เป็นกลุ่มคนที่มีค่าตอบแทนต่ำกว่าค่าแรงขั้นต่ำ และ พร้อมจะถูก สสส. ตัดหางปล่อยวัด หมายถึง ยกเลิก ไม่อนุมัติงบหรือ ทิ้งทั้งโครงการ !!

ผมจึงเป็นคน ที่อ่อนไหว เห็นใจ และเจ็บปวดรวดร้าวมาก เมื่อได้ข่าวว่า คนทำงาน NGOs มาทั้งชีวิต กำลังมีชีวิตบั้นปลายที่ตกระกำลำบาก ทั้งชีวิตเคยช่วยคนตกระกำลำบากมา ไม่รู้กี่ครอบครัว แต่วันหนึ่ง ตนเองต้องมานอน ป่วยไข้ อนาถา หรือ ประสบอุบัติเหตุ มีชีวิตที่ลำบาก เรื่องอุบัติเหตุบนท้องถนน นี่ไม่ต้องพูดถึงเลย สำหรับผมแล้ว “เกือบๆ”  นับครั้งไม่ถ้วน แต่โชคดีแค่ เรายังไม่ถึงคราวเคราะห์

10 กว่าปี ที่กลับมาอยู่ มาสร้างรวงรัง หนทางทำมาหากิน ยุติการเดินทาง การร่วมต่อสู้ปกป้องชาวบ้าน ผมเลิกภารกิจนี้ไปนานแล้ว แต่ก็ยังแอบฟัง แอบมอง แอบสะเทือนใจ จนวันหนึ่งทนไม่ไหว เราคนจน เราก็ช่วยกันแบบคนจน  ชีวิตคนทำงาน NGOs ก็ไม่ต่าง เมื่อไหร่ที่ล้มป่วย หรือ ประสบอุบัติเหตุ จะกลายเป็นคนอนาถา เกือบทั้งนั้น ไม่มีคำจารึกใด ให้คนอย่างเรา มีแต่เรา ที่ต้องดูแลกัน ครับ ...

“พี่น้ำเย็นผมมีแค่ข้าว  ที่พอจะช่วยพี่ได้ ผมจะส่งให้พี่ไว้กินนะ หมดก็บอกมาได้...”
 

------
ปล. พี่น้ำเย็น ประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์มาหลายปี แล้ว อัมพาตครึ่งตัว ไปไหนไม่ได้ กำลังใจเท่านั้น ที่ทำให้ พี่น้ำเย็นฝ่าฟัน ต่อสู้มาได้ถึงวันนี้