เรื่องเล่าคนถึงคนหาปลา

109 16 Jan 2025

 

 

เมื่อวานก่อนจู่ๆ แม่ก็ถามผมว่า ทำไมบ้านเราไม่มีปลากิน ? ซึ่งจริงๆ แล้ว ไม่มีมาหลายปีแล้ว หรือมีน้อยมาก จากในอดีตวัยเยาว์ ที่เคยอุดมสมบูรณ์มาก ทุกวันนี้ จะหาปลาสักตัว มาตำน้ำพริก ถ้าไม่เซียนปลาจริงๆ ไม่ได้กิน หรืออาจจะต้อง ไปหาในทุ่งบ้านอื่น

 

ผมบอกว่า บ้านเราแหล่งปลาถูกทำลายหมดแล้ว ห้วยทำนบตานวน แหล่งปลาที่ออกไปทางทุ่งนาตานวนตาแดงไปรวมกับปลาจากห้วยทำนบพระ ตอนนี้ไม่มีปลาแล้ว ปลาจากห้วยทำนบตาจิตแหล่งปลาสำคัญที่สุดของบ้านเรา ทั้ง 2 หมู่  ถูกปิดตาย ถูกเปลี่ยนทางน้ำ ( ทำบ่อประปา)  ทั้งทุ่ง ไม่มีน้ำท่า อุดมสมบูรณ์ เหมือนแต่ก่อนนานแล้ว ธรรมชาติปลาและสัตว์น้ำ เมื่อถึงฤดูน้ำหลาก น้ำไหล ให้ปลาออกไปวางไข่ ที่ตื้น หรือแหล่งน้ำสะอาด พออนุบาล จนเติบโต เข้าฤดูหนาวน้ำลด ก็แหวกว่ายกลับบ้าน มาที่ห้วยทำนบ ต่างๆ เป็นวงจรธรรมชาติ

 

ตั้งแต่ มีการปิดกั้นลำห้วย การขุดลอก การสร้างผนังกั้น เกะกะเต็มไปหมด หนึ่ง ) เพื่อกักน้ำ สอง) เพื่อดักปลา ทำให้ปลาไม่สามารถเล็ดลอดไปวางไข่ได้ นานปีเข้าก็ค่อยๆ ลดจำนวนลง ลดลงๆ บวกรวมกับการล่า แบบล้างผลาญ การช็อต การใช้ยาใช้รากไม้เบื่อ ทำให้ปลา สูญพันธุ์และหมดสิ้น ในทุกวันนี้

 

การขุดลอก ก็ขุดแบบขาดความรู้ ว่า ธรามชาติปลาต้องมีที่อาหาร มีแหล่งอาหาร มีตลิ่ง มีจุดน้ำตื้น มีพืชน้ำ มีเกาะแก่ง วัง เวิน โพรง รากไม้ เพื่อคุ้มกันให้ปลาอาศัยหลบซ่อน หรือ วางไข่ การทำขุดลอกทำลาย อยากขาดความรู้ความเข้าใจ จึงเป็นสาเหตุสำคัญ ในนาม ของคำว่า การพัฒนา

 

จำได้ว่า นานมาแล้ว ปีนั้น มีโครงการขุดลอก ห้วยทำนบตานวน (ห้วยด้านทิศเหนือของโรงบ่ม) ของหน่วยงาน นพค.  ผมคัดค้านกับเพื่อนแบบหัวชนฝา “กูไม่กลัวมึง”  จนชาวบ้านหาว่าผมขัดขวางการพัฒนา ไม่มีใครฟังผมเลยว่า แหล่งอาหารของคน 2-3 หมู่บ้านจะไป ตั้งแต่ปีนั้น ( 2553) ถึงทุกวันนี้ หุบห้วยแห่งนี้ ไม่มีปลาอุดมสมบูรณ์อีกแล้ว!!

 

เรื่องเล่าอันเป็นวีรกรรมผมกับเพื่อน ชื่อ โน พะงาตุนัด มีเยอะ สำหรับผมแล้ว พี่โน ผมถือว่าเป็นปัญญาชนที่รอบรู้มากคนหนึ่งในบ้านนี้ เราคุยกันถูกคอหลายเรื่องกับพี่โน พี่โนเป็นพรานปลา ล่าสัตว์ ตัวฉกาจ ในห้วงยามนั้น แค่ได้ติดตาม ไปเป็นเพื่อน ไปนอนเฝ้ากองไฟ ผมก็ได้ปลา นก หนู กลับมาทำอาหารแล้ว

 

เรื่องหนึ่งที่เราคิดตรงกันคือ โตง หรือ โต่ง ดักปลาของชาวบ้าน  คือ ตัวลายความอุดมสมบูรณ์ของปลา ตัวหยุดยั้ง การแพร่พันธุ์ การออกไปวางไข่ การฆ่าสัตว์น้ำวัยอนุบาล ปลาเล็กปลาน้อย ถูกทำลายเยอะมาก ทำให้ปลาๆม่อาจจะไปเติบโต ในทุ่งได้ ผมกับพี่จึง มักนัดกันออกไป ปล่อยหรือเปิดปาก โต่ง ทิ้งไว้ ตอนกลางคืน !!

 

พอรุ่งเช้าก็จะได้ยินเสียงเจ้าของโต่งด่าขรม ถึงไอ้พวกจัญไร มาขโมยปลาแก แท้จริงไม่ใช่ เราแอบปล่อยหรือเปิด เพื่อให้ปลาได้ออกจากโต่ง ไปสู่ออกทุ่งนา ได้เติบโต ให้คนอีกมากมายได้หาอยู่หากิน เพราะโต่งมักจะถูกวางตรงจุดรอยต่อแหล่งปลาสำคัญ ๆ อาทิ โต่งตาริน ตรงทำนบพระ

 

ความรักต่อวิถีหาปลา รักต่อธรรมชาติ และความสุขกับการหาอยู่หากินของพี่โน มักพรั่งพรู เล่าขานให้ผมฟัง และคาบเกี่ยวกับเรื่องต้นไม้ ใบหญ้า ป่า ธรรมชาติที่ผมชอบ ทั้งชีวิต ความคิด อุดมการณ์ของแก จึงถูกกลั่น เรียงร้อยออกมาเป็นตัวละคร ในเรื่องสั้น หลายเรื่องในผลงาน รวมเรื่องสั้น “เอาผัวฝรั่ง” ของผม

 

เกือบ 20 ปี ที่ผมกลับบ้าน และเกือบ 10 ปีแล้ว ที่พี่โน จากไป ผมยังไม่เจอใคร ที่มีความคิด มีสติปัญญาเฉียบแหลม มีมุมมองต่อโลก ต่อชีวิตสดใหม่ เสมอๆ พี่โน มีหัวใจรักวิถีชีวิต อยู่กับทุ่งนา ป่าเขา มีความสุขและเก่งอัจฉริยะ สมคำว่า ปัญญาชนท้องถิ่น คนหนึ่ง ซึ่งน้อยมากที่ชีวิตจะพบเจอ

 

แอบคิดถึง งานเขียนอีกแล้ว...

Contact Information

  • : มูลนิธิกองทุนไทย Thai Fund Foundation 2044/23 ถ.เพชรบุรีตัดใหม่ บางกะปิ ห้วยขวาง กรุงเทพ 10310
  • : webmaster@thaingo.org
  • : 082 178 3849
  • : www.thaingo.in.th

Thai NGO

ข่าวสารสังคมนอกสื่อกระแสหลัก ข่าวสารความเคลื่อนไหว เกี่ยวกับเอ็นจีโอ ข่าวกิจกรรมเพื่อสังคม งานสัมนา สมัครงานเอ็นจีโอ ร้องเรียน แจ้งข่าว…ประนามประจาน !! ที่ได้รับความทุกข์ร้อนไม่เป็นธรรม