ความตายของทางเลือก

1198 06 Dec 2021

ผมอาจจะจั่วหัวน่าสะพรึงกลัวเวิ่นเว่อร์ไปหน่อย แต่ก็อยากให้พวกเราที่เป็นนักพัฒนาทุกคน นำไปขบคิด วิสาสะ เสวนา วิเคราะห์วิจารณ์ แง่มุมต่างๆ ว่าทำไม “ขบวนเอ็นจีโอไทย” หมายถึง สายงานพัฒนาเคลื่อนไหว เพื่อสิทธิ์ โอกาสต่างๆจึงเงียบและหายไป หรือแผ่วเบาลง
 

แน่นอน ว่า ผลพวงทางการเมือง ก่อรอยร้าวสำคัญทางความคิด อุดมการณ์ และ รูปแบบประชาธิปไตย ต่อขบวนการเอ็นจีโอไทย บางสาย เพราะ แนวความคิดสำคัญ คือ การต่อสู้เคลื่อนไหวเพื่อปกป้องสิทธิ ทรัพยากร และการเข้าถึงนโยบายรัฐนั้น ต้องยึดโยงการเมืองในระบอบประชาธิปไตย เท่านั้น แต่บางสายก็เชื่อว่า การยืนและการได้ชนะให้กับประชาชนหรือชาวบ้าน ที่ตนเองนั้นทำงาน  คือ หัวใจ หมายถึงว่า ระบอบไหนก็ไม่สำคัญ หรืออาจจะมีเหตุผลที่ลึกกว่านั้น ก็ตาม นั่นทำให้ ขบวนการเอ็นจีโอไทย อ่อนพลังลงมาก

และอีกสาเหตุหนึ่งที่ข้ามไม่ได้ คือ แหล่งทุน ปัจจุบันอแหล่งทุนต่างประเทศ ได้ข้ามหรืออกจากประเทศไทย ไปประเทศอื่นๆ อาทิ พม่า กัมพูชา ทำให้แหล่งทุนไทย เหลือแค่แหล่งทุนรัฐ โดยเฉพาะ สสส. ซึ่ง สสส. ปัจจุบันไม่ได้ให้ทุนที่ความสนใจขององค์กร แต่ สสส.มักมี แนวทาง ภารกิจ ของตัวเองที่จะให้ทุน ทำให้ผิดเงื่อนไขและไม่สามารถจะทำงาน หรือ รับทุนจาก สสส.ได้ ในรอบ 10 ปี มานี้ ขบวนการเอ็นจีโอไทย จึงอ่อนพลังและค่อยๆ เลือนราง ภาพบทบาท การนำเสนอ แบบคู่ขนานกับรัฐ หรือ  รัฐบาล

บวกรวมกับสถานการณ์ วิกฤติศรัทธา ในระยะหลังๆ ก่อเกิด รูปการณ์ใหม่หรือจิตสำนึกทางการเมืองใหม่ ที่คนรุ่นใหม่ได้สรุปบทเรียนจากบทบาท ท่าที จุดยืนทางการเมืองในช่วงทศวรรษก่อน และ หลัง รัฐประหาร ต่อขบวนการเอ็นจีโอไทย ในประเด็นการเมืองระบอบประชาธิปไตย ทำให้ไม่น้อย ไม่สนใจเดินตามเส้นทางนักพัฒนาเช่นรุ่นก่อนๆ ซึ่งนั่น ปัญหาไม่ใช่แค่อ่อนแอ แตกขบวน และผันตัวหลบหายหนีหน้า และยุติบทบาทการทำงานเท่านั้น ยังขาดซึ่งคนรุ่นใหม่เข้ามาเสริมกำลัง
 

ปัจจุบันงานเอ็นจีโอไทย ยังเนืองแน่นเฉพาะสายงานสงเคราะห์ และงานในกกลุ่มองค์กรต่างประเทศ ที่เข้ามาทำงานกับกลุ่มผู้อพยพ หรือ แรงงานต่างด้าว ประเมินจากประกาศรับสมัครงานใน www.thaingo.org/job หากยังมองเห็นอยู่บ้าง และมีการเคลื่อนไหวเป็นระยะๆ ก็คงมีไม่กี่กลุ่ม อาทิ กลุ่มเอ็นจีโอใต้ พื้นที่จะนะ สตูล กลุ่ม P Move กลุ่มเหมืองแร่ อีสาน กลุ่มป่าไม้ที่ดิน ชัยภูมิ ซึ่งหากเทียบเมื่อสัก 20 ปีก่อน ขบวนการเอ็นจีโอไทยมีมากกว่า 10 เครือข่ายหลายร้อยองค์กร

 

ดังนั้น ทศวรรษจากนี้ไป 10 ปี หากไม่มีการทบทวน ทั้งขบวน เพื่อฟท้นฟูกู้ภาพ ไม่สร้างชุดความคิด วิเคราะห์ที่สอดคล้องกับสถานการณ์ และ ผลักดันงานสร้างคนรุ่นใหม่ เอ็นจีโอไทยบางสายพันธุ์ ที่ครั้งหนึ่งมีบทบาทพยายามนำเสนอทางเลือกทางออก ให้กับประเทศ ให้กับการพัฒนาสังคมไทยเชิงสิทธิ หรือ โครงสร้าง อาจจะสูญพันธุ์ไป แน่นอน...