รัฐสวัสดิการ

8216 04 May 2021

หลายคน พูดเรื่อง รัฐสวัสดิการ ผมเข้าใจนะ  เพราะ รัฐสวัสดิการ (welfare state) คือ มโนทัศน์การปกครองซึ่งรัฐมีบทบาทสำคัญในการคุ้มครองและส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีทางเศรษฐกิจและสังคมของพลเมือง  แต่รัฐที่ สุรุ่ยสุร่าย แถมถูก กลุ่มทุน และชนชั้นนำ ควบคุม คงยากที่จะผลักดันให้ รัฐไทย เป็นสวัสดิการ แบบสากลหรือแบบตะวันตก เรื่องจาก การจะสร้างรัฐสวัสดิการได้  รัฐ กับ ประชาชน ต้องมีความสารมารถ มีความสนใจ มีคามเข้าใจและมีเป้าหมาย ที่จะทำเรื่องนี้อย่างมาก ต้องกระตุ้นความสามารถทางการค้า ต้องเก็บภาษีเพิ่มหลายอย่าง โดยเฉพาะอัตราภาษีแบบก้าวหน้า

รัฐสวัสดิการ เป็นโมเดลการจัดการสังคมโดยรัฐ ที่ได้แบบอย่างมาจาก ประเทศมหาอำนาจ ซึ่งที่ทำได้ไม่ใช่แค่เขาทำงานหนัก สร้าง สะสมความร่ำรวย มาตั้งแต่ยุคล่าอาณานิคม ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม ยุคบุกเบิกการผลิต การขาย การบังคับทำสัญญาที่ได้เปรียบ ผูกขาด และเป็นผู้นำทุกกด้าน โดยเฉพาะวิทยาการใหม่ๆ การพัฒนาทุกมิติ ทำให้ ประเทศกลุ่มนี้มีความเหนือกว่า ได้เปรียบ ทางการค้ามาตลอด พวกนี้ มีเงินฝาก มีเงินสำรองระหว่างประเทศ มีเงินคงคลังมหาศาล และ มีระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพมาก บนรากฐาน คือ ประชาชนของเขาเองก็คุณภาพด้วย

มีความเป็นประชาธิปไตยสูง มีสำนึกความเป็นพลเมืองสูง ความตื่นตัว การมีส่วนร่วมและรัฐ มีความเคารพในฉันทามติของประชาชน หันมามองรัฐไทย ทั้งใหญ่ เทอะทะ กินจุ สิ้นเปลือง เชื่องช้า อ่อนไหวต่อท่าทีของกลุ่มทุน กลุ่มผลประโยชน์ และชนชั้นนำ รัฐไทยละลายงบไปกับเรื่อง รักชาติ พิธีกรรม จำพวกต้อนรับ ขับสู้ ดูงาน สดุดี เทิดพระเกียรติ เยอะแยะไปหมด กฎหมายก็คร่ำครึ หล้าหลัง ผู้บริหารไร้ประสิทธิภาพ หมดงบไปกับเรื่องความมั่นคง บ้าบอคอแตก ซื้อแต่อาวุธ แต่หาเงินไม่เป็น ทำการค้าไม่ได้

รัฐไทย มาจากรากฐานสังคมศักดินา เจ้ายศเจ้าอย่าง เหยียดและกดหัว กันเอง เป็นสังคมที่แบ่งแยกกันเป็นชนชั้น และทุนไทย ยังเป็นกลุ่มทุนที่กดราคาค่าแรง ( เพื่อทำสินราคาถูก) ไม่อยากลงทุน เพื่อสร้างชีวิตที่ดีประชาชน ส่วนคนไทยก็เฝ้าฝัน หรือ  วันๆ หวังจะเข้ารับราชการ เพราะ สวัสดิการที่ดีที่สุด อยู่ที่กลุ่มข้าราชการ รัฐไทยจึงมีแต่โตวันโตคืน คนไทยเป็นข้าราชการกันค่อนประเทศ ดูดเงินงบประมาณไปเป็นสวัสดิการเฉพาะตน มหาศาล ได้รับการดูแล พ่อแม่ลูกเมีย มีทั้งบำเหน็จบำนาญ พวกหลายๆเมีย ก็ยังพลอยได้อานิสงส์ ทั่วถึงด้วย

 

ทำให้ประเทศที่ สร้างระบบรัฐสวัสดิการได้นั้น ส่วนมาจากแนวคิด บทบาทพรรคสังคมนิยม พรรคแรงงาน ซึ่งมีแนวคิด สนใจเรื่องความเสมอภาคเท่าเทียมกันของประชาชนทั้งในทางเศรษฐกิจ การได้รับบริการพื้นฐานจากรัฐ  โดยเฉพาะกลุ่มผู้ใช้แรงงาน เรื่องรัฐสวัสดิการ น่าจะถูกสร้างสรรค์ขึ้นเป็นรูปร่าง ในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ยุคที่พรรคคอมมิวนิสต์ พรรคสังคมนิยม พรรคแรงงาน ระบาดไปทั่วโลก ทำให้พวกกลุ่มทุน เสรีนิยม  ต้องหันมายอมรับ เรื่องการดูแลสังคมมากขึ้น ไม่ใช่สนใจแค่กำไร

เข้าใจว่า น่าจะเริ่มจาก กลุ่มประเทศ อังกฤษ สวีเดน นอร์เว เดนมาร์ค เนเธอร์แลนด์ เยอรมัน ฯลฯ พรรคสังคมนิยมเหล่านี้ มีบทบาทมากในทางการเมือง เป็นกระแสหลักในยุโรป เพราะชนะการเลือกตั้งด้วย  และเป็นตัวแทนของคนชั้นล่างที่เป็นแรงงาน เป็นลูกจ้าง ( อ้างจาก รัฐสวัสดิการกับสังคมสวัสดิการ : มุมมองทางทฤษฎี , ดร.จตุรงค์ บุณยรัตนสุนทร ) ซึ่งส่วนใหญ่ นโยบายรัฐสวัสดิการของยุโรป สนใจแบบถ้วนหน้ามากกว่า คนจน

ดังนั้น คำถามสำคัญ กรณีไทยเป็นแบบไหน เท่าที่เห็นและพยายามทำ มาหลายรัฐบาล ส่วนหนึ่ง รัฐก็ผลักดัน (น่าจะบังคับมากกว่า) ให้ กลุ่ม องค์กร หรือสถาบันต่างๆ ไปจัดการเรื่องสวัสดิการกันเอง แต่รัฐก็มีแนวทางเรื่อง ประกันสังคม เป็นแม่บท และ ก็เน้นดูแลเฉพาะ อาทิ สวัสดิการข้าราชการ ลูกจ้างราชการ สวัสดิการคนจน สวัสดิการเกษตรกร และ การลงทุนไปให้ ชุมชนจัดการตนเองด้านสวัสการ ( ซึ่งอันหลังนี้ ส่วนมากเงินงบประมาณหายและไม่ประสบความสำเร็จเท่าไหร่นัก )   ที่รัฐในระยะหลังๆ พยายามลงทุน แต่ความฝันแบบ รัฐสวัสดิการถ้วนหน้า เท่าเทียมกัน เหมือนต้นแบบทางยุโรป ยังอีกไกล

 

ความฝันถึง รัฐสวัสดิการอย่างถ้วนหน้า เท่าเทียม จึงเป็นฝันค้าง ทั้งกลุ่มทุนก็คงไม่ยอม พวกชนชั้นนำเจ้ายศเจ้าอย่าง ยิ่งข้าราชการยิ่งขัดขวาง และคนจน ๆ ก็ไม่สน เพราะได้ส่วนแบ่งเล็กๆ น้อยๆ กว่าพวกอื่น  ปัญหาสำคัญ รัฐไทย จะเอาเงินที่ไหน มาจ่าย มาทำเป็นรัฐสวัสดิการ อีก 100 ปีก็ไม่ได้  รัฐสวัสดิการ รัฐต้องมั่งคั่งมาก รัฐจะมั่งคั่ง ประชาชน ต้องมั่งคั่ง และรัฐต้องลดขนาดลงถึง 1 ใน 3 หรือ 4  เพื่อให้เงินงบประมาณเหลือมาพัฒนา เศรษฐกิจ สังคม มาสร้างสิ่งที่เราฝันกัน คือ รัฐสวัสดิการ